Harmonisatie statuten van arbeiders en bedienden moet ten laatste op 8 juli 2013 rond zijn
Harmonisatie statuten van arbeiders en bedienden moet ten laatste op 8 juli 2013 rond zijn
Dat de ongelijkheden tussen arbeiders en bedienden ‘op termijn’ moeten verdwijnen, daar is iedereen het over eens. Het Grondwettelijk Hof geeft de wetgever nu exact nog twee jaar de tijd om de harmonisatie van de statuten van arbeiders en bedienden te voltooien. Wat zijn de gevolgen van dit arrest voor u als werkgever?
Wetgeving
Eind 2010 bereikten de sociale partners net geen akkoord om de statuten van arbeiders en bedienden op het vlak van de opzeggingstermijnen geleidelijk aan gelijk te schakelen. Via de wet van 12 april 2011 (BS 28 april 2011) werd wel een geleidelijke toenadering van de opzeggingstermijnen ingevoerd. De nieuwe wetsbepalingen treden in werking op 1 januari 2012. De wijzigingen treffen alleen de arbeidsovereenkomsten waarvan de uitvoering, zoals overeengekomen tussen de werkgever en de werknemer, aanvangt vanaf 1 januari 2012. Aan de bestaande arbeidsovereenkomsten wordt niets gewijzigd voor wat betreft de opzeggingstermijnen.
Rechtspraak
Het Grondwettelijk Hof ziet deze geleidelijke harmonisatie van de statuten van arbeiders en bedienden niet zitten. In een belangrijk arrest van 7 juli 2011 oordeelt het Hof dat de wettelijke bepalingen inzake de opzeggingstermijnen en de carensdag voor arbeiders in strijd zijn met het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel. De carensdag houdt in dat de werkgever geen loon is verschuldigd voor de eerste dag van afwezigheid wegens arbeidsongeschiktheid wanneer de totale duur van de afwezigheid minder dan veertien dagen bedraagt.
Al in 1993 sprak het Grondwettelijk Hof (toen nog Arbitragehof) zich uit over het verschil in opzeggingstermijnen tussen arbeiders en bedienden (arrest nr. 56/93 van 8 juli 1993). Het Hof oordeelde toen dat het verschil tussen arbeiders en bedienden begin 20e eeuw was verantwoord gelet op de verschillende sociale en economische situatie van arbeiders en bedienden en gelet op de onderscheiden prestaties die ze verrichten (manuele arbeid door arbeiders en intellectuele arbeid door bedienden). Eind 20e eeuw is de situatie zo gewijzigd dat het onderscheid niet meer objectief en redelijk kan worden verantwoord.
In 2011 krijgt de wetgever van het Hof nog maximaal twee jaar de tijd om het discriminerende onderdeel uit de arbeidswetgeving te wijzigen en een einde te maken aan het verschil in opzegtermijnen tussen arbeiders en bedienden (arrest nr. 125/2011 van 7 juli 2011). Het arrest van het Grondwettelijk Hof komt er na een prejudiciële vraag van de arbeidsrechtbank in Brussel in een zaak over het ontslag van een werknemer die zich gediscrimineerd voelt omdat hij als arbeider een lagere opzegvergoeding heeft gekregen dan hij zou krijgen vergeleken met het statuut van bediende. Tot er nieuwe niet-discriminerende bepalingen op uiterlijk 8 juli 2013 worden aangenomen, blijven de huidige wettelijke bepalingen van kracht.
Gevolgen voor werkgevers
Voorlopig blijven de gevolgen van het arrest van het Grondwettelijk Hof beperkt.
Wil u een arbeider of bediende ontslaan met toekenning van een opzeggingstermijn en opzeggingsvergoeding, dan moet u de actuele wetgeving toepassen. Voor de arbeidsovereenkomsten die ingaan vanaf 1 januari 2012, moet u rekening houden met de wet van 12 april 2011.
Theoretisch kunnen andere rechtbanken dan de Arbeidsrechtbank van Brussel nog prejudiciële vragen stellen aan het Grondwettelijk Hof, maar die zal wellicht haar standpunt handhaven tot 8 juli 2013. Tot uiterlijk 8 juli 2013 blijven de huidige wetsbepalingen gehandhaafd, omdat de wetgever over een redelijke termijn moet beschikken om de noodzakelijke veranderingen te kunnen doorvoeren.
Maar als de wetgever niet op tijd de nodige harmonisatiemaatregelen neemt, bestaat het risico dat arbeiders vanaf 8 juli 2013 dezelfde behandeling als een bediende kunnen bekomen voor de rechtbank.
